Hàn Quốc : Cần coi tình trạng nợ lương của lao động nhập cư là “ăn cắp tiền lương”, siết chặt chế tài hình sự

Tình trạng nợ lương lao động nhập cư tại Hàn Quốc cao gấp 3 lần lao động trong nước. Chuyên gia kêu gọi coi đây là hành vi “ăn cắp tiền lương” và siết chặt chế tài hình sự.

Một số chuyên gia kêu gọi cần thay đổi cách nhìn nhận vấn đề nợ lương đối với lao động nhập cư. Thay vì chỉ xem đây là quan hệ dân sự đơn thuần, cần định danh là “ăn cắp tiền lương” (Wage Theft) và có biện pháp xử lý mạnh mẽ cả về pháp luật và hình sự.

Tại Tọa đàm giải pháp chấm dứt tình trạng nợ lương đối với lao động nhập cư tổ chức ngày 29/9 tại Nhà Quốc hội Hàn Quốc, linh mục Kim Joo Chan, Giám đốc Trung tâm Người Nhập Cư Neighbors, nhấn mạnh: "Việc cố tình, ác ý hay thường xuyên không trả lương cho lao động chẳng khác nào hành vi trộm cắp. Chúng ta cần tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nơi đã coi đây là tội phạm tài sản trong Bộ luật Hình sự.”

Ông dẫn chứng, tại New York, California (Mỹ), Úc, Na Uy… hành vi nợ lương đã được quy định rõ ràng là tội phạm và mức phạt được tăng cường. Trong khi đó, lao động nhập cư tại Hàn Quốc đang đối diện thiệt thòi kép: không chỉ gặp khó khăn chung như người lao động trong nước mà còn chịu thêm nhiều tầng nấc tổn thương do rào cản ngôn ngữ, cơ chế pháp lý hạn chế và sự lệ thuộc vào chủ sử dụng. Vì vậy, ông Kim cho rằng Hàn Quốc cần ban hành Luật xử phạt hành vi ăn cắp tiền lương.

Nợ lương lao động nhập cư cao gấp 2 - 3 lần lao động trong nước

Ông Udaya Rai, Chủ tịch Công đoàn Lao động Nhập cư Hàn Quốc, chia sẻ: “Tỷ lệ nợ lương đối với lao động nhập cư cao gấp 2 đến 3 lần so với lao động trong nước. Phần lớn người lao động không thể đòi quyền lợi vì vướng rào cản ngôn ngữ và bị hạn chế chuyển đổi nơi làm việc.”

Hiện nay, chính phủ Hàn Quốc đã đưa ra một số biện pháp như: loại trừ việc miễn truy cứu theo ý chí người bị hại đối với chủ doanh nghiệp nợ lương thường xuyên, công khai danh tính, cấm xuất cảnh, áp dụng bồi thường thiệt hại gấp nhiều lần và cơ chế ký quỹ (escrow). Tuy nhiên, theo các chuyên gia tham dự tọa đàm, hiệu quả của những quy định này còn thấp.

Chế tài hiện tại chưa đủ sức răn đe

Theo Bộ luật Lao động Hàn Quốc, hành vi nợ lương có thể bị phạt tù đến 3 năm hoặc phạt tiền tối đa 30 triệu won. Thế nhưng, thực tế phần lớn tòa án chỉ tuyên phạt tiền, tỷ lệ bị khởi tố chỉ khoảng 20% và tỷ lệ nhận án tù giam chỉ đạt 1 - 2%.

Ông Yang Seung Yeop, Phó nghiên cứu viên Viện Nghiên cứu Lao động Hàn Quốc, phân tích:

• Chỉ 13% doanh nghiệp là chủ thể nợ lương nhiều lần, nhưng lại chiếm tới 70% tổng số tiền nợ.
• Mức phạt hiện nay quá nhẹ, không đủ sức răn đe.
• Người lao động khó khởi kiện do chi phí tố tụng cao, thủ tục phức tạp, mức bồi thường và tiền phạt thấp nên thiếu tính ngăn chặn.

Ông đề xuất cần bổ sung chế tài kinh tế như phạt tiền hành chính (quasi-fines) để tước bỏ toàn bộ lợi ích mà doanh nghiệp có được từ hành vi nợ lương.

Nợ lương lan rộng trong nông nghiệp, ngư nghiệp và lao động nhập cư không giấy tờ

Báo cáo tại tọa đàm cũng chỉ ra, tình trạng nợ lương không chỉ diễn ra trong các ngành sản xuất công nghiệp mà còn phổ biến trong nông nghiệp, ngư nghiệp và lao động nhập cư không giấy tờ.

Ông Kim Yi Chan, Giám đốc tổ chức Planet Refuge, nhấn mạnh: “Lao động nhập cư trong ngành nông nghiệp đang bị bóc lột nghiêm trọng, giống như bị ăn cắp sức lao động.”

Trong khi đó, bà Jang Hye Jin, chuyên gia pháp lý tại Trung tâm Hỗ trợ Pháp luật Lao động Nhập cư, lo ngại: “Người lao động nhập cư không giấy tờ nằm ngoài hệ thống pháp lý và bảo hộ, vì vậy các vụ nợ lương rất dễ bị che giấu.”

Tình trạng nợ lương đối với lao động nhập cư tại Hàn Quốc không chỉ là tranh chấp dân sự, mà cần được coi là hành vi tội phạm kinh tế với tên gọi đúng bản chất là “ăn cắp tiền lương”. Việc sớm ban hành luật chuyên biệt, siết chặt chế tài và nâng cao hiệu quả thực thi sẽ là bước đi cần thiết để bảo vệ công bằng lao động.

Theo Incheon Illbo